İnsan vücudunda kanın temizlenerek tekrar kullanılmasını sağlayan bir dolaşım sistemi bulunmaktadır. Bu dolaşım sisteminde temiz kanı ve kullanılmış kanı taşıyan iki ana damar sistemi bulunmaktadır. Atardamarlar temiz kanı kalpten alarak vücuda dağıtırken, toplardamarlar ise kullanılmış kanı kalbe taşımaktadır.
Kullanılmış kanın kalbe taşınmasında oluşabilecek aksaklıklar varis yani damar genişlemesi rahatsızlığına neden olmaktadır. Düzenli işleyen bir dolaşım sisteminde toplardamarlar üzerinde kullanılmış kan taşınırken sızmaması için belirli aralıklarla kapakçıklar bulunmaktadır.
Çeşitli sebeplerle bu kapakçıkların sızıntılara sebep olması kullanılmış kanın sağlıklı bir şekilde taşınmak yerine damarda birikmesine neden olmaktadır. Damarda dolaşamayan kan ise damara zarar vererek yapısal bozulmalara neden olarak varis oluşumuna zemin hazırlamaktadır.
Toplardamar Kapakçıkları Neden Bozulur?
Toplardamarlarda bulunan kapakçıkların görevini yerine getirememesinin sebebi damarlara uygulanan basınçtır. Basıncın artması damarlarda yapısal bozulmalara neden olmaktadır. Bacaklara basınç uygulayan durumlar varise zemin hazırlamaktadır.
Uzun Zaman Ayakta Kalmak veya Oturmak
Varisin toplardamarlara uygulanan basıncın artması ve damarların bozulması ile meydana geldiğinden bahsetmiştik. Pek çok insan tarafından da bilindiği üzere uzun süre ayakta kalınması damarların dolaşım işini zorlaştırarak uygulanan basıncı arttırmakta ve damarların bozulmasına uygun ortam hazırlamaktadır.
Ayakta durma pozisyonu göz önüne alındığında kanın bacaklardan kalbe pompalanmasının bir miktar zor bir iş olduğu anlaşılacaktır. Haliyle uzun saatler ayakta kalınması baskı yapacak ve damarların genişlemesine neden olacaktır.
Genetik Faktörler
Varisi tamamen genetik kökenli bir hastalık olarak tanımlamak çok doğru olmayacaktır. Ama genetik etkenlerde göz ardı edilemez. Ailesinde bu sağlık problemi olanlar diğer bireylere nazaran daha fazla risk grubundadır.
İleri Yaş
Birçok sağlık sorununda olduğu gibi yaşın ilerlemesinin damarların genişlemesine de etkisi olmaktadır. Yaş ilerledikçe insan bedeni de yavaş yavaş çöküşe geçmektedir. Uzun yıllar çalışan damarlar yılların etkisi ile görevini yerine getiremez hale gelebilir. Bu durumda damarların genişleyerek bozulmasına neden olmaktadır.
Gebelik- Normal Doğum
Varis erkeklere nazaran kadınlarda daha sık görülen bir sorundur. Kadınların hormonal değişimleri, gebelik süreci ve normal doğum varis oluşumunu tetikleyen ve hızlandıran durumlardır. Kadınlarda gebelik döneminde salgılanan hormonlar damarların genişlemesine neden olabilmektedir.
Ayrıca gebelikte bebeğinde büyümesi ile kadın bedeninde ki kan miktarı artmaktadır. Artan kan miktarı toplardamarlara baskı yaparak deformasyonlara neden olmaktadır. Gebelik esnasında oluşan varisler vücudun normale dönmesi ile kaybolabilir. Kaybolmayan varislerden de ancak tedavi ile kurtulunabilir.
Aşırı Kilo
Tıpkı varise zemin hazırlayan diğer durumlarda olduğu gibi aşırı kiloda da bacaklara uygulanan basınç artar ve bu durum toplardamarlara zarar verir. Yapısal olarak zarar gören bu toplardamarlar kan akışında aksamalara sebep olarak kanın bölgede pıhtılaşmasına neden olmaktadır.
Varis Belirtileri Nelerdir? Varis Nasıl Anlaşılır?
Damarlardaki bozulmalar bir anda ortaya çıkmazlar. Belirtiler süreç içerisinde kendisini gösterir. İlk başlarda önemsenmeyecek düzeyde olan belirtiler zamanla gündelik hayatı sekteye uğratacak boyutlara ulaşabilmektedir. Varisin ilk ortaya çıkan belirtisi bacaklarda görülen ağrı ve kramplardır.
Varis kaynaklı ağrılar bacaklara uygulanan basıncın artması ile ortaya çıkar. Yani günün ilerleyen saatlerinde yorgunluğum artması ile gözlemlenmeye başlar. Kramplar ise genellikle geceleri ortaya çıkar. Hafif krampların yanı sıra kişileri uykusundan edecek kramplarda görülebilir.
Damarlardaki yapısal bozulmalar kısa zamanda deriden gözlenecek boyuta ulaşmaktadır. Yapısal olarak bozulan damarlar morumsu bir renk ve kıvrımlı bir hal almaktadır. Deriden çıkık olan bu yapılar zaman içerisinde kaşıntı şikayetine de sebep olmaktadır. Kaşıntı hastalığın ilerlemiş olduğunun bir belirtisidir. Kaşıntıyı takip eden ve oldukça riskli olan bir diğer belirti ise kanamadır.
Bu oldukça ciddi bir belirtidir. Öyle ki kimi zaman bu kanamaların durdurulabilmesi için doktor müdahalesine ihtiyaç duyulmaktadır. Kanamalar bacaklarda oluşan ve oldukça zor iyileşen bacak ülserinin habercisidir. Varislerin tedavi edilebilmesi için öncelikle bacak ülserinin tedavi edilmesi gerekmektedir.
Bu belirtiler gözlenmeye başladığından doktora başvurulması tavsiye edilmektedir. Doktora ne kadar erken gidilirse tedavi süreci de o kadar kısa ve kolay olacaktır. Özellikle kanama ve bacak ülseri noktasına gelmiş varislerin tedavisi daha meşakkatli olabilmektedir. Damar genişlemesi tedavisi için başvurulması gereken branş kalp damar cerrahisidir. Dahiliye, cildiye gibi branşlara başvurulması yanlış olacak ve tedavi sürecinin gecikmesine neden olacaktır.